Advies over het terugdraaien van uitruil partnerpensioen (bpfBOUW)

Als een pensioenfonds besluit om het advies van de ombudsman pensioenen niet op te volgen, kan de ombudsman besluiten om het advies openbaar te publiceren met de naam van het fonds erbij. Onderstaande tekst is daar een voorbeeld van. De meeste adviezen worden wel opgevolgd en worden anoniem beschreven in het jaarverslag van de Ombudsman Pensioenen.

Situatie: een deelnemer en zijn partner realiseren zich in een gesprek met hun hypotheekadviseur dat er geen partnerpensioen is als de deelnemer zou komen te overlijden. Dit komt omdat de deelnemer bij pensionering zijn partnerpensioen heeft uitgeruild voor een hoger ouderdomspensioen. Voor zowel de deelnemer als zijn partner is dit een zeer onaangename verrassing. De communicatie over de gevolgen van de uitruil waren voor de deelnemer zodanig onduidelijk dat hij totaal niet begrepen had dat zijn partner volledig zonder partnerpensioen zou kunnen komen te zitten bij zijn overlijden. Hij vraagt aan zijn pensioenfonds bpfBouw om de uitruil terug te draaien. Het pensioenfonds werkt daar niet aan mee en zo komt de klacht bij de Ombudsman Pensioenen terecht.

Bemiddeling ombudsman: de ombudsman is van mening dat het hier duidelijk om een vergissing gaat en vraagt het fonds de uitruil terug te draaien. Bij dit terugdraaien moeten wel afspraken gemaakt worden over het terugbetalen van het te veel uitbetaalde ouderdomspensioen. Ook kan het fonds, indien noodzakelijk, medische voorwaarden stellen.

Uitkomst: pensioenfonds bpfBOUW wil niet meewerken aan het terugdraaien van de uitruil. Reglementair hebben ze hier gelijk in. In het pensioenreglement staat namelijk dat een gemaakte keuze voor uitruil definitief is. De ombudsman vindt echter dat een fonds soms verder moet kijken dat de kleine lettertjes van het reglement. Zeker omdat de verhouding tussen fonds en deelnemer zo onevenwichtig is. Vanuit dit perspectief besluit de ombudsman om het advies aan bpfBouw openbaar te publiceren.

Toelichting bij het advies:

• Communicatie over zoiets ingrijpends als de gevolgen van het uitruilen van partnerpensioen in een hoger ouderdomspensioen moet echt duidelijk zijn. De zorgplicht van een pensioenfonds gaat verder dan alleen onopvallend in een brief melden dat het partnerpensioen 0 euro is. In dit dossier was de communicatie vanuit het fonds vrij standaard en daarmee in de ogen van de ombudsman ontoereikend.
• Een pensioenfonds behoort zó te communiceren dat het echt zeker weet dat de gepensioneerde en zijn partner bewust kiezen voor het risico dat er geen partnerpensioen is als de gepensioneerde komt te overlijden. Dat kan bijvoorbeeld door nabellen en of door een bevestiging te sturen uitsluitend gericht aan de partner waarin nogmaals staat: weet u zeker dat u geen partnerpensioen wilt ontvangen als uw partner overlijdt?
• Het is de taak van een pensioenfonds om alle belangen te wegen. Niet alleen die van het pensioenfonds zelf maar ook die van de klager/gepensioneerde. In de reactie van bpfBOUW is onvoldoende oog voor de belangen van het individu en vooral oog voor de belangen van het fonds zelf. Pensioenfonds bpfBOUW geeft aan dat als ze meewerkt aan het terugdraaien, zij die mogelijkheid aan meer gepensioneerden moet bieden en dat kan calculerend gedrag in de hand werken. De klager is bereid vele duizenden euro’s terug te betalen, omdat hij te laat heeft ontdekt dat hij een verkeerde keuze heeft gemaakt. Voor het pensioenfonds betekent het terugdraaien vooral administratief gedoe.
  
  Financieel maakt het weinig uit want het te veel betaalde ouderdomspensioen wordt terugbetaald. Als de communicatie goed is, de zorgplicht goed is ingevuld en kan het pensioenfonds toekomstige verzoeken voor uitruil voorkomen of weigeren. Daarmee wordt eventueel calculerend gedrag voorkomen.
• Een ander pensioenfonds heeft bij een vergelijkbare klacht na een korte briefwisseling met de ombudsman besloten mee te werken aan het terugdraaien van de uitruil. Het is dus niet uniek dat een pensioenfonds meewerkt aan het terugdraaien van de uitruil.
• Het is niet alleen de ervaring van dit instituut dat de communicatie over nabestaandenpensioen echt beter moet. Dat is ook één van de boodschappen aan de sector uit het Netspar onderzoek van Raymond Montizaan. Hij concludeert dat de communicatie over opties rond nabestaandenpensioen moet worden verbeterd en rekening moet worden gehouden met de partner van de pensioengerechtigde.
• De ombudsman hoopt dat zowel pensioenfonds bpfBOUW als andere pensioenfondsen en verzekeraars op korte termijn werk maken van het verbeteren van de communicatie bij uitruil van partnerpensioen in een hoger ouderdomspensioen. Daarnaast zal er beleid moeten komen om met meer compassie te kijken naar spijtoptanten. De ombudsman roept de sector op om kritisch naar de eigen communicatie hierover te kijken. Het kan zijn dat die eigenlijk niet duidelijk genoeg is en dat meewerken aan het terugdraaien van een uitruil, het enige redelijke is dat je kunt doen.